Na Uniwersytecie w Ostrawie można oglądać wystawę „Tożsamość zakorzeniona”, przygotowaną przez Narodowy Instytut Polonika. Ekspozycja pokazuje bogate dziedzictwo polskiej kultury i obecności na Zaolziu, czyli w czeskiej części Śląska Cieszyńskiego – regionie, w którym od wieków spotykają się różne tradycje, języki i religie.
Wystawa „Tożsamość zakorzeniona” to efekt kilkuletnich prac dokumentacyjnych prowadzonych przez specjalistów Instytutu Polonika po czeskiej stronie Śląska Cieszyńskiego. Jak wyjaśnia Bartłomiej Gutowski, historyk sztuki i kurator wystawy, impulsem do jej powstania były badania terenowe obejmujące cmentarze, pomniki i architekturę. Zebrane materiały pozwoliły pokazać bogactwo polskich śladów w regionie, a jednocześnie spojrzeć na nie z zewnątrz, w szerszym kontekście.
Choć wystawa prezentowana jest w Czechach, jej twórcy podkreślają, że powstała z myślą nie tylko o miejscowej Polonii, lecz także o czeskich odbiorcach. Celem jest pokazanie polskiego dziedzictwa w kontekście dialogu kulturowego, który – mimo trudnych momentów w historii – wciąż trwa i stanowi ważny element tożsamości Śląska Cieszyńskiego.
To obszar o wyjątkowo złożonej historii. Przenikają się tu tradycje polskie i czeskie, katolickie i ewangelickie, góralskie i przemysłowe. Nie da się ich jednoznacznie rozdzielić, ponieważ od wieków współistniały na tych samych terenach, tworząc unikalną mozaikę kulturową.
Podstawę ekspozycji stanowią fotografie Norberta Piwowarczyka oraz materiały archiwalne pochodzące z różnych źródeł. Obok dokumentacji cmentarzy i zabytków znalazły się także opowieści o miejscach, które zniknęły z mapy – jak Karwina, miasto zapadłe pod ziemię w wyniku szkód górniczych i odbudowane w nowej lokalizacji. To region, w którym historia zapisana jest w krajobrazie – w ruinach, przesuniętych miastach i dawnych pomnikach.
Wystawa funkcjonuje zarówno w przestrzeni fizycznej, jak i cyfrowej. Oprócz plansz i fotografii prezentowanych w galeriach, część materiałów udostępniono również online w Bazie Poloników, gdzie można znaleźć mapę wszystkich miejsc związanych z projektem.
Po prezentacji w Ostrawie ekspozycja zostanie pokazana w Trzyńcu (od 15 listopada), w Karwinie (od 22 listopada), a następnie w Czeskim Cieszynie. W przyszłym roku trafi także do Polski, między innymi do Warszawy.
Wystawa „Tożsamość zakorzeniona” to nie tylko opowieść o przeszłości, ale także zaproszenie do refleksji nad wspólną historią, pamięcią i kulturą – nad tym, co łączy ludzi po obu stronach Olzy.
dzieje.pl/pż
Materiał opublikowany w REDAKCJI POLSKIEJ – SPOTKANIA Z POLONIĄ I POLSKIE RADIO DLA ZAGRANICY: https://www.polskieradio.pl/399/7978/Artykul/3602664,tozsamosc-zakorzeniona-%E2%80%93-wystawa-o-polskich-sladach-na-slasku-cieszynskim