Żytomierski Obwodowy Związek Polaków na Ukrainie oraz Kongres Oświaty Polonijnej zapraszają na XVII Dni Kultury Polskiej na Ukrainie oraz XXX Międzynarodowy Festiwal Kultury Polskiej „Tęcza Polesia”, które odbędą się w dniach 10-12 października 2025 roku w Żytomierzu (Ukraina). Uroczystości zostały objęte patronatem honorowym Marszałka Senatu RP pani Małgorzaty Kidawy-Błońskiej.
Tegoroczne Dni Kultury Polskiej pragniemy szczególnie dedykować milenium polskiej państwowości i wielowiekowej tradycji koronacji polskich królów oraz 85. rocznicy zbrodni katyńskiej – wydarzeniom będącym symbolami niezłomnego ducha Narodu Polskiego. W obliczu trwającej wojny, staje się one znakiem solidarności z Narodem Ukraińskim.
W czasie wojny na Ukrainie, organizacja Dni Kultury Polskiej nabiera szczególnego znaczenia. To nie tylko wydarzenie artystyczne, ale przede wszystkim akt duchowego oporu, budowania wspólnoty i zachowania tożsamości narodowej. Dni Kultury Polskiej odbywają się pod Honorowym Patronatem Senatu RP, marszałków województw śląskiego i kujawsko-pomorskiego. Dni Kultury Polskiej na Ukrainie oraz Międzynarodowy Festiwal Kultury Polskiej „Tęcza Polesia” są to znaczące wydarzenia na Ukrainie. Niech muzyka, historia i słowo poezji przypomną nam, że wspólna kultura i wolność są koroną, którą musimy chronić i przekazywać kolejnym pokoleniom.
Program XVII Dni Kultury Polskiej
W ramach Dni Kultury Polskiej planowane są liczne wydarzenia: XXX Międzynarodowy Festiwal Kultury Polskiej „Tęcza Polesia” poświęcony koronacji polskich królów oraz prezentacja wystawy „Ignacy Jan Paderewski i Ziemia Żytomierska”. Ponadto, organizujemy panel dyskusyjny „Historia znana i nieznana w 85 – rocznicę zbrodni katyńskiej” oraz prezentacje wystawy „Zbrodnia Katyńska” przygotowana przez Instytut Pamięci Narodowej oraz wyjazd na Polski Cmentarz Wojenny Kijow-Bykownia, złożenie biało-czerwonych kwiatów i zapalenie zniczy na mogiłach bohaterów oraz przy tablicach polskich w Żytomierzu. Dla młodzieży: koncert „Korona Tysiąclecia”, poświęcony muzyce F. Chopina oraz I. J. Paderewskiego w wykonaniu nauczycieli i uczniów szkół muzycznych. Dlauczniów polskich szkół VIII Konkurs Recytatorski polskiej poezji im. Walentyna Grabowskiego oraz warsztaty edukacyjne. W programie znajdą się wycieczki oraz „Adresy polskie w Żytomierzu” (I. J. Paderewski, J. Piłsudski, J. Kraszewski, J. Dąbrowski, Apollo Korzeniowski; Polski cmentarz) oraz spotkanie z Polakamiw CentrumPolskim (siedziba ŻOZPU ul. Teatralna 17/20) oraz Msza Święta dziękczynna za organizatorów, dobroczyńców i uczestników Dni Kultury Polskiej na Ukrainie oraz o sprawiedliwy pokój na Ukrainie (prokatedra Żytomierska).
W ramach XVII Dni Kultury Polskiej pragniemy szczególnie obchodzić milenium polskiej państwowości i wielowiekowej tradycji koronacji polskich królów oraz 85. rocznicy zbrodni katyńskiej – wydarzeniom będącym symbolami niezłomnego ducha Narodu Polskiego. W ramach Dni Kultury Polskiej planowane są liczne wydarzenia: XXX Międzynarodowy Festiwal Kultury Polskiej „Tęcza Polesia” poświęcony koronacji polskich królów oraz prezentacja wystawy „Ignacy Jan Paderewski i Ziemia Żytomierska”. Ponadto, organizujemy panel dyskusyjny „Historia znana i nieznana w 85 – rocznicę zbrodni katyńskiej” oraz prezentacje wystawy „Zbrodnia Katyńska” przygotowana przez Instytut Pamięci Narodowej oraz wyjazd na Polski Cmentarz Wojenny Kijów-Bykownia, złożenie biało-czerwonych kwiatów i zapalenie zniczy na mogiłach bohaterów oraz przy tablicach polskich w Żytomierzu. Dla młodzieży: koncert „Korona Tysiąclecia”, poświęcony muzyce F. Chopina (115 rocznica urodzenia) oraz I. J. Paderewskiego (165 rocznica urodzenia) w wykonaniu nauczycieli i uczniów szkół muzycznych. Dla uczniów polskich szkół VIII Konkurs Recytatorski polskiej poezji im. Walentyna Grabowskiego oraz warsztaty edukacyjne. W programie znajda się wycieczki oraz „Adresy polskie w Żytomierzu” (I. J. Paderewski, J. Piłsudski, J. Kraszewski, J. Dąbrowski, Apollo Korzeniowski; Polski cmentarz) oraz spotkanie z Polakami w Centrum Polskim (siedziba ŻOZPU ul. Teatralna 17/20) oraz Msza Święta dziękczynna za organizatorów, dobroczyńców i uczestników Dni Kultury Polskiej na Ukrainie oraz o sprawiedliwy pokój na Ukrainie (prokatedra Żytomierska). Dni Kultury Polskiej w Ukrainie zasługują na szczególne wsparcie oraz uznanie władz Rzeczypospolitej Polskiej jako przykład skutecznej, wieloletniej i nieprzerwanej działalności polonijnej, realizowanej z ogromnym poświęceniem i zaangażowaniem społeczników – mimo trudnych warunków i wyzwań, jakie niesie każdy kolejny rok. Ta ciągłość pracy, utrzymywana nawet w czasie wojny, świadczy o głębokiej determinacji organizatorów oraz o ich trosce o przyszłość polskiej kultury w Ukrainie.
Historia Dni Kultury Polskiej na Ukrainie
Żytomierski Obwodowy Związek Polaków na Ukrainie powstał w 1989 roku. Dziś do Związku należy 26 organizacji w obwodzie żytomierskim oraz 11 000 członków, w tym 6 zespołów artystycznych, 4 redakcje medialne. W obwodzie żytomierskim mieszka największa liczba obywateli polskiego pochodzenia na Ukrainie – 50 000 osób (i to według spisu ludności), 1/3 wszystkich Polaków Ukrainy. Dzięki staraniom Żytomierskiego Obwodowego Związku Polaków na Ukrainie, w 2008 roku Międzynarodowy Festiwal Kultury Polskiej „Tęcza Polesia” został rozszerzony o Dni Kultury Polskiej. Na Dni Kultury Polskiej przyjeżdżają oficjalne delegacje z Polski, bierze w nich udział około 250 uczestników z Ukrainy i Polski. To są znaczące, liczne imprezy, nagłaśniane przez media, TVP Polonia i TRK Ukrainy. Honorowymi gośćmi święta w różnych latach byli: Ambasadorowie RP w Kijowie Jacek Kluczkowski i Bartosz Cichocki, delegacja Senatu RP oraz stale uczestniczą delegacje prezentowane przez marszałków Województwa Śląskiego i Kujawsko-Pomorskiego, Lubelskiego i Dolnego Śląska, Bytomia, Płocka i Katowic. Koncertowały zespoły muzyczne i taneczne z Katowic, Płocka oraz Zespół Pieśni i Tańca „Śląsk”.
W 2022 r. Dni Kultury Polskiej na Ukrainie nie odbyły się – był to pierwszy rok pełnoskalowej militarnej agresji Rosji w Ukrainie. W 2023 roku odbyły się XV Dni Kultury Polskiej na Ukrainie oraz XXVIII Międzynarodowy Festiwal Kultury Polskiej „Tęcza Polesia”, poświęcone obchodom 450. rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika. Podczas Dni Kultury Polskiej obchodziliśmy 10 lat podpisanej Umowy o współpracy pomiędzy Żytomierzem i Płockiem oraz odbyło się przedłużenie ważności Porozumienia pomiędzy Województwem Śląskim i obwodem Żytomierskim. W ramach XV Dni Kultury Polskiej również odbyły się: Międzynarodowe naukowe czytania „Artysta – Kultura – Wymiary Czasu” oraz prezentacja zbiorowej pracy naukowej, wystawa „Z Torunia do gwiazd. Mikołaj Kopernik w zbiorach ikonograficznych Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu”, udostępnionej przez Marszałka Kujawsko Pomorskiego Województwa, koncerty „Szlakiem Paderewskiego” oraz „Preludia Fryderyka Szopena i utwory dziecięce Wiktora Kosenki: nieoczekiwane paralele”, konkursy „Mistrz Ortografii Polskiej” oraz Konkurs Recytatorski im. Walentyna Grabowskiego. Ponadto, uszanowaliśmy pamięć ofiar represji stalinowskich w 85. rocznicę „Operacji Polskiej NKWD”, złożenie kwiatów i zapalenie zniczy przy pomniku ofiar represji politycznych (w tym miejscu spoczywa około 21 tys. rozstrzelanych ofiar, z których około 7-8 tys. Polacy).
W 2024 r. w ramach XVI Dni Kultury Polskiej Uroczystości poświęcone obchodom 170-leciu urodzin Juliusza Zarębskiego, 100. Rocznicy śmierci Józefa Conrada Korzeniowskiego oraz 35-leciu działalności Żytomierskiego Obwodowego Związku Polaków na Ukrainie. Patronat Honorowy nad wydarzeniami w 2024 r. roztoczyli marszałek Senatu RP Małgorzata Kidawa – Błońska, marszałek województwa śląskiego Wojciech Saługa, marszałek województwa kujawsko pomorskiego Piotr Całbecki. Patronat medialny sprawowały TVP Polonia, Sojuz TV, TV Polacy Żytomierszczyzny, „Dziennik Kijowski” oraz czasopismo „Tęcza Żytomierszczyzny”. Program obejmował wydarzenia: XXIX Międzynarodowy Festiwal Kultury Polskiej „Tęcza Polesia”, Konferencja „Działalność Żytomierskiego Obwodowego Związku Polaków na Ukrainie w kontekście 35-lecia istnienia” oraz VII Zjazd Polaków na Żytomierszczyźnie, Wystawa fotograficzna „35 lat odrodzenia tożsamości polskiej na Żytomierszczyźnie”, prezentacja książki „Na przekór totalitaryzmom. Opowieść o Franciszku Brzezickim” wydana przez Konsulat Generalny RP w Winnicy. Dla młodzieży: koncert poświęcony J. Zarębskiemu w wykonaniu nauczycieli i uczniów szkoły muzycznych, Konkurs „Mistrz Ortografii Polskiej”. W ramach Dni Kultury Polskiej zorganizowane zostały wycieczki pt. „Adresy polskie w Żytomierzu”. Ponadto z okazji 100. Rocznicy śmierci Józefa Conrada Korzeniowskiego zorganizowana wycieczka do Berdyczowa (Terechowo) do muzeum Józefa Conrada Korzeniowskiego, zapoznanie się ze spuścizną pisarza, miejscem jego urodzin. Złożenie biało-czerwonych kwiatów i zapalenie zniczy na mogiłach bohaterów oraz przy tablicach polskich w Żytomierzu i Berdyczowie. Podczas Dni Kultury Polskiej odbyło się spotkanie z Polakami w Centrum Polskim (siedziba ŻOZPU ul. Teatralna 17/20); degustacja tradycyjnych dań kuchni polskiej – „Przepisy mojej Babci”. Msza Święta dziękczynna za 35 lat działalności Żytomierskiego Obwodowego Związku Polaków na Ukrainie, organizatorów, dobroczyńców i uczestników Dni Kultury Polskiej na Ukrainie oraz o sprawiedliwy pokój na Ukrainie (prokatedra Żytomierska).
Wiktoria Laskowska, prezes Żytomierskiego Obwodowego Związku Polaków na Ukrainie